Hình ảnh một vị tu sĩ Phật giáo sử dụng Facebook, cầm điện thoại di động hoặc lên một chuyến du thuyền sang trọng để đi khắp thế giới là điều hết sức bất thường. Nhưng đối với nhà sư Miến Điện, Ven Nandaka, còn gọi là Thầy Unan, việc trải nghiệm thế giới phương Tây – trước mắt – đã giúp ông thu hẹp khoảng cách giữa các học trò của mình ở một đất nước vốn từ lâu đã bị cô lập với phần còn lại của thế giới.
Năm 2011, khi Thầy Unan được tấn phong trụ trì Tu viện Sein Yadana ở Mandalay, một mạnh thường quân đã tặng Thầy một chiếc điện thoại di động để giữ liên lạc với những người bên ngoài đến thăm tu viện. Kể từ đó, Thầy Unan đã tạo ra một Facebook và một địa chỉ email trong nỗ lực truyền bá thông tin và hướng dẫn học trò của mình về sức mạnh của công nghệ.
“Theo quy luật, các nhà sư Phật giáo thực sự không thích hợp để giữ điện thoại di động và máy vi tính. Nó chỉ dành cho những người thuộc tầng lớp sang cả,” Unan giải thích. “Nhưng thời đại ngày nay đang thay đổi, nếu chúng ta không bắt kịp thời gian, chúng ta vẫn sẽ đi sau thời gian nhưng chúng ta không muốn như vậy”.
Các tín đồ Phật giáo truyền thống vốn luôn phát nguyện nghèo khó và coi của cải vật chất là liều thuốc độc cho tâm hồn bình yên. Tuy nhiên, Unan cho biết ông coi công nghệ thông tin là cánh cổng để người dân Myanmar có trình độ học vấn và tiếp cận kiến thức cao hơn.
“Khi tôi đến đây, tôi biết cách bạn sử dụng Internet. Bạn sử dụng Internet rất hữu ích nhưng ở đất nước tôi thì rất rất ngược lại,” Thầy Unan tâm sự. “Người dân của tôi, học sinh của tôi, họ chưa biết cách sử dụng Internet. Thực sự họ chỉ sử dụng internet chỉ để giải trí. Họ chưa bao giờ truy cập một trang web giáo dục. Họ chưa bao giờ biết cách tìm nguồn. Họ chưa bao giờ được biết internet thực sự là một thư viện kiến thức.”
Thầy Unan, năm nay 38 tuổi, vẫn còn trẻ khi chính phủ Miến Điện dỡ bỏ lệnh bế quan và bắt đầu cho phép du lịch. Năm 12 tuổi, khi sư phụ đưa ra hai sự chọn lựa, một là học tiếng Anh, hai là chiêm tinh học, Unan có vẻ đã chọn lựa đúng. Vì hôm nay ông nhận ra rằng việc dạy tiếng Anh cho người Myanmar dễ dàng như thế nào cộng với việc sử dụng công nghệ và tốc độ Internet phù hợp.
“Ngày nay tiếng Anh đóng vai trò quan trọng hơn các ngôn ngữ khác. Nếu bạn muốn học tiếng Anh, bạn không cần phải đến lớp, bạn có thể cài đặt nhiều nguồn trong điện thoại của mình”.
Với thây Unan, điều này không những đúng, nó còn giúp thiết lập được mối quan hệ cộng sinh mà Unan đã hình thành với nhiều học trò của mình, trong khi ông dạy họ tiếng Anh thì ngược lại, họ dạy ông cách sử dụng các công nghệ mới.
“Tôi thực sự không biết sử dụng Facebook, tôi phải học hỏi rất nhiều,” ông giải thích. “Là một nhà sư, nó thực xa lạ với những nhà truyền thông, nhà báo, nhưng bây giờ tôi biết cách chụp ảnh và cách đăng lên Facebook, cách viết ý kiến của mình và cách bình luận.”
Chỉ 5 năm sau, Unan có hàng trăm bạn bè trên Facebook và điều đó cho phép Thầy giữ liên lạc với mọi người trên khắp thế giới. Jeff Whittall, một người bạn của Unan và là bác sĩ của du thuyền MV World Odyssey, đã phản ánh về tác động của công nghệ đối với tình bạn giữa họ. Whittall cho biết: “Trước khi Thầy ấy biết dùng Internet hoặc Facebook, mỗi năm chúng tôi phải mất công gửi một lá thư cho anh ấy đến Mandalay và sau đó chúng tôi chờ để nhận lại một lá thư hồi báo. Nhưng từ năm 2015, khi chúng tôi chuẩn bị chuyến đi trở lại Myanmar, chúng tôi đã có thể liên lạc nhanh hơn nhiều. Thử tưởng tượng, việc cố gắng sắp xếp ai đó ở bến cảng mà chúng tôi sẽ cập bến sẽ khó khăn hơn nhiều [nếu không có Facebook Messenger], nhưng bây giờ khi chúng tôi đến nơi thì Thầy Unan đã ngồi đó đợi rồi.”
Mặc dù sự thích nghi với công nghệ và sử dụng Facebook thật có lợi trong cuộc sống của Unan, nhưng không phải tất cả học trò của ông đều có thể hiểu được tầm quan trọng tác động của nó nhiều mặt khác. Ông lo lắng rằng những điều phiền nhiễu sẽ đầu độc sự trong sáng của họ nếu họ không học cách sử dụng nó một cách hợp lý.
“Đừng lãng phí thời gian quý báu của bạn chỉ để sử dụng Facebook vì công nghệ cao này không chỉ nhằm để giải trí”. Unan nói với học trò của mình. “Mục đích của công nghệ cao là cung cấp cho bạn kiến thức cao hơn, giáo dục cao hơn chứ không trở thành nô lệ của công nghệ với những hoạt động chỉ thuần giải trí”.
Trong bài giảng của mình, Thầy U nan khuyến khích học trò làm theo sự dẫn dắt của ông và tin rằng thế kỷ 21 là “kỷ nguyên tri thức” với kiến thức của con người hiện đang ở mức đỉnh cao. Ông cũng thừa nhận rằng Internet vẫn còn rất chậm và xa tầm đối với của nhiều người sống ở những vùng xa xôi hẻo lánh hơn ở Myanmar hiện nay, nhưng dù sao vẫn phải lạc quan về tương lai.
“Khi chúng ta có Internet tốt, nếu chúng ta biết sử dụng công nghệ thông tin một cách có chánh niệm thì chúng ta có thể biết sử dụng Internet như một ngân hàng tri thức của mình”. Unan nói. “Để đánh thức cả đất nước, tôi cần thời gian, tôi cần tạo ra nhiều môi trường hơn như thế này. Đây là mục tiêu của tôi ”.