Close Menu
Thư viện Phật ViệtThư viện Phật Việt
    Facebook X (Twitter) Instagram Pinterest YouTube
    • Mục đích & Chủ trương
    • Tác giả
    • Liên lạc
    Facebook X (Twitter) Instagram YouTube
    Thư viện Phật ViệtThư viện Phật Việt
    • PHẬT HỌC
      • Đức Phật
        • Thánh đản
        • Thành đạo
      • Phật học phổ thông
      • Nghiên cứu
      • Giảng luận
      • Pháp thoại
      • Ứng dụng
      • Trích dẫn Phật pháp
    • KINH – LUẬT – LUẬN
      • Kinh
        • Giới thiệu kinh
        • Giảng giải
      • Luật
        • Luật học
      • Luận
    • PHẬT GIÁO VIỆT NAM
      • Lịch sử
      • Nhân vật
        • Chư Tôn đức
        • Cư sĩ hữu công
        • Tiểu sử
      • Sự kiện
      • Tưởng niệm
    • CHUYÊN ĐỀ
      • Dân tộc
      • Giáo dục
      • Khoa học
      • Xã hội
      • Triết học
      • Biên khảo
      • Phật giáo thế giới
      • Nhìn ra thế giới
      • Chuyên mục khác
    • TUỔI TRẺ
      • Đời sống
      • Hành trang
      • Gia đình Phật tử
    • VĂN HÓA
      • Xuân Vạn Hạnh
      • Quán Thế Âm
      • Kiết hạ
      • Vu Lan
      • Nghi lễ – Phong tục
      • Mỹ thuật – Kiến trúc
      • Âm nhạc
    • VĂN HỌC
      • Văn
      • Thơ
      • Truyện
      • Tùy bút
      • Phê bình
      • Giới thiệu – Điểm sách
    • PHẬT SỰ
      • Tin tức
    • THƯ VIỆN
      • Báo chí
        • Kỷ yếu
        • Tạp chí
        • Tập san
      • Sách
      • Tham luận
      • Luận văn
      • Tư liệu
      • Media
        • Audio – MP3
        • Video Clips
      • Hình ảnh
    • NGOẠI VĂN
      • General Buddhist Studies
      • Buddhism with Youth
      • Buddhist Education
      • Buddhist History
      • Buddhist Culture
      • Buddhist Literature
      • Buddhist Sociology
    Thư viện Phật ViệtThư viện Phật Việt
    Trang chủ » Tâm Nhiên: Suối nguồn thi cảm Phạm Thiên Thư

    Tâm Nhiên: Suối nguồn thi cảm Phạm Thiên Thư

    28/03/202123 Mins Read
    pham thien thu
    Share
    Facebook Twitter LinkedIn Pinterest Email

    Thi sỹ Phạm Thiên Thư quê Thái Bình, sinh năm 1940. Thuở nhỏ, thường lêu lổng, rong chơi quanh trang trại Đá Trắng ở Hải Dương…Rồi đến năm 1954, lên đường di cư vào Nam, lưu trú tại Sài Gòn, từ đó cho đến nay.

    Đại học Vạn Hạnh là nơi thi sỹ trưởng thành và cũng bắt đầu làm thơ từ đấy. Chảy trôi xanh biếc huyền mộng là cõi thơ dạt dào bao tình cảm thiết tha qua những thi phẩm: Động hoa vàng, Đoạn trường vô thanh, Quyên từ độ bỏ thôn Đoài, Trại hoa đỉnh đồi, Nhân gian, Ngày xưa người tình, Đôi lời Thược dược, Huyền ngôn xanh, Hát ru Việt sử thi, tập nhạc Đạo ca (Phạm Duy phổ nhạc) từ điển viết bằng thơ Từ điển Đời, Từ điển Cười và đặc biệt là những tác phẩm thi hóa kinh Phật như Kinh Ngọc, Kinh Hiền, Kinh Hiếu, Kinh Thơ… Thơ và nhạc hòa âm cùng một suối nguồn lung linh diệu ảo trên cung bậc ngân nga:

    Mười con nhạn trắng về tha
    Như Lai thường trụ trên tà áo xuân
    Vai nghiêng nghiêng suối tơ huyền
    Đôi gò đào nở trên miền tuyết thơm

    Đó là 4 câu thơ mở đầu, dẫn vào Động hoa vàng của Phạm Thiên Thư, một thi phẩm thâm thúy, trữ tình, chứa chan đầy chất thi ca, âm nhạc, là bản trường ca dài 400 câu lục bát, lãng đãng nàng thơ diễm tuyệt, bước về trang nghiêm cho cuộc đời và cỏ hoa, sông núi, rừng biển, thiên nhiên như thi sỹ bày tỏ hân hoan:

    Động hoa vàng
    Hay cõi giới tâm thức nguyên sơ
    Là khu rừng mầu nhiệm
    Nơi trú ngụ của mọi cỏ hoa
    Là chân trời bát ngát
    Chốn reo ca của những cánh chim trở về
    Là trang trại màu lam bên kia dòng dịch hóa
    Là vàng ngọc không phai mờ dưới đáy sông Thương
    Xin phá tung cánh cổng nhị tướng
    Bước vào

    Bước vào cõi thơ Phạm Thiên Thư là phiêu du lồng lộng những phương trời chuếnh choáng, tràn đầy cỏ hoa, chim bướm, sắc nước hương trời với nhiều quyến rũ, thanh kỳ tú lệ. Đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác với biết bao thú vị như lạc vào chốn nào thấp thoáng sương mù, bàng bạc ẩn hiện ánh trăng huyền ảo, rạo rực phơi bày lung linh những sắc màu kỳ hoa dị thảo, lấp lánh long lanh giữa trời thơ, đất mộng bồng bềnh.

    Từ nơi vườn lòng thong thả, nhà thơ ngồi lắng nghe văng vẳng tiếng dế kêu rì rào quạnh vắng vườn khuya, thưởng thức giọng chim vành khuyên ca hót líu lo trong buổi bình minh nắng sớm hay chập chờn theo cánh bướm vàng bay lượn cuối nẻo hoàng hôn, ùn mây khói nhạt nhòa:

    Dế buồn dỗ giấc mù sa
    Âm nao lãng đãng tơ ngà sương bay
    Người về sao nở trên tay
    Với hài đẫm nguyệt thêm dài gót mơ
    Con khuyên nó hót trên bờ
    Em thay áo tím thờ ơ giang đầu
    Tưởng xưa có kẻ trên lầu
    Ngày xuân gieo nhẹ trái cầu gấm hoa
    Tóc dài cuối nội mây xa
    Vàng con bướm nhụy lẫn tà huy bay
    Dùng dằng tay lại cầm tay
    Trao nhau khăn lụa nhớ ngày sầu đưa

    Sầu đưa chi mà da diết lâm ly, ngan ngát hương vị siêu nhiên, nguyên thủy. Một hương vị tình yêu diệu kỳ, chỉ có thể thưởng thức được từ giữa tâm hồn lai láng, bồi hồi của chúng ta mà thôi. Ơi chao! Từ đâu em đến hay từ vô lượng kiếp em về, khơi mở lung linh chuyện tình sử, ngọn ngành:

    Từ em khép nép hài xanh
    Về qua dục nở hồn anh đóa sầu
    Ừ thì mình ngại mưa mau
    Cũng đưa anh đến bên cầu nước xuôi
    Sông này chảy một dòng thôi
    Mây đầu sông thẫm tóc người cuối sông

    Sông nước thì muôn đời cứ mãi hoài trôi chảy miên man, nên hoàn toàn mới mẻ mới lạ, như Heraclite, triết gia Hy Lạp nói: “Không ai có thể hai lần tắm trong cùng một dòng sông” và Khổng Tử cũng phát biểu tương tự: “Chảy đi, chảy hoài như thế kia ư, suốt ngày đêm không ngừng nghỉ.” Còn dòng sông cuộc đời, cũng từ muôn thuở vẫn khơi vơi trôi chảy giữa ngày tháng năm ròng rã, nhưng không chảy trôi hết được những tương tư, sầu mộng trong thầm kín nghìn thiết tha, kỳ lạ:

    Đường về hái nụ mù sa
    Đưa theo dài một nương cà tím thôi
    Thôi thì em chẳng yêu tôi
    Leo lên cành bưởi nhớ người rưng rưng
    Sao em bước nhỏ ngập ngừng
    Bên cầu sương rụng mấy từng mai mơ
    Đêm về thắp nến làm thơ
    Tiếng chân còn vọng nửa tờ thư tôi

    Thi sỹ thì chỉ biết làm thơ thôi chứ còn biết làm chi hơn nữa, phải không hỡi người em diễm kiều, yêu dấu? Vĩnh viễn, thiên thâu, từ đây cho đến ngàn đời tái sinh, chết đi sống lại trong vòng luân hồi bất tận thì thi nhân cũng còn mãi tiếp tục làm thơ, trút hết tinh hoa, hòa điệu cùng nhịp thở với tâm tình tha thiết, kính tặng, dâng hiến riêng cho em mà thôi:

    Đôi uyên ương trắng bay rồi
    Tiếng nghe tha thiết bên trời chớm đông
    Nửa đêm đắp mảnh chăn hồng
    Lại nghe hoa lạnh ngoài đồng thiết tha
    Con chim chết dưới cội hoa
    Tiếng kêu rụng giữa giang hà xanh xao
    Mai anh chết dưới cội đào
    Khóc anh xin nhỏ lệ vào thiên thu

    Giọt lệ nhỏ xuống cho tình yêu là giọt lệ thiêng liêng nhất, chính những giọt lệ đó đã kết tinh thành suối nhạc, nguồn thơ của nhân loại từ thuở hồng hoang cho đến thời hiện đại, hôm nay. Thấy rõ sâu sắc một cách tinh tế điều đó, nhà thơ càng thêm dồi dào bao cảm xúc, rung động trước vẻ đẹp thuần túy, bình dị của nàng thơ, thục nữ nhu mì, mềm mại, dịu dàng, duyên dáng, yểu điệu đi về trên gót mộng thanh tân:

    Em về hong tóc mùa xuân
    Trăng trầm hương tỏa dưới chân một vành
    Em nằm ngó cội thu xanh
    Môi ươm đào lý một nhành đôi mươi
    Về em vàng phố mây trời
    Tay đơm nụ hạ hoa dời gót xuân

    Gót mộng thanh xuân rực ngời mới lạ trên hội ngộ, tao phùng, tung tăng nhảy múa hát ca, huy hoàng, rạng rỡ một thời xanh ngát mộng, rồi phôi pha, tạ từ trong mong nhớ, chờ đợi, trong buồn thấm ngậm ngùi, phơ phất từng cơn gió thu về lành lạnh heo may:

    Đợi nhau tàn cuộc hoa này
    Đành như cánh bướm đồi tây hững hờ
    Tìm trang lệ ố hàng thơ
    Chữ xưa quyên dục bây giờ chim di
    Mây xưa cũng bỏ non về
    Em xưa cũng giã câu thề đó đây
    Nhớ đành biết mấy tầm tay
    Lông chim biển bắc hoa gầy bãi đông
    Đợi ai trăng dõi hoa buồn
    Vắng em từ thuở theo buồm gió xuôi
    Chiều chiều mở cổng mây trôi
    Chênh vênh núi biếc mắt ngời sao hôm

    Đôi mắt thi nhân đăm chiêu, ngắm nhìn sâu vào lòng đời nhân thế, để thấy rõ tận tường, hiểu biết thâm sâu hai mặt của thực tế: Trùng phùng rồi chia tay, gặp gỡ rồi ly biệt, theo lẽ đương nhiên như thế, thì nhà thơ cũng tùy duyên, uyển chuyển theo công cuộc sáng tạo, giao thoa cùng mưa nắng bốn mùa:

    Chim từ bỏ động hoa thưa
    Người từ tóc biếc đôi bờ hạ đông
    Lên non kiếm hạt tơ hồng
    Đập ra chợt thấy đôi dòng hạc bay
    Người về đỉnh núi sương tây
    Ta riêng nằm lại đợi ngày mướp hoa
    Bến nam có phố giang hà
    Nghiêng nghiêng nậm ngọc dốc tà huy say
    Tình cờ anh gặp nàng đây
    Chênh vênh gót nguyệt vóc gầy liễu dương
    Qua sông có kẻ chợt buồn
    Ngó hoa vàng rụng bên đường chớm thu

    Hình ảnh thi nhân “dốc tà huy say” thật ấn tượng làm sao! Say tình, say mộng, say nhạc, say thơ, say và say chuếnh choáng càn khôn, khiêu vũ cùng vũ trụ đất trời, bởi vì em là chất rượu quý ngàn năm ấp ủ men nồng. Ơi rượu hồng nhan cạn hết một ly, hai cốc, ba chén, bốn xị là đã thấu thị cuộc tình vạn đại lưu linh, vô lượng thương yêu, diệu ảo giao hòa:

    Hoa đào tưởng bóng đào xưa
    Thuyền sang bến nọ dòng mờ khói vơi
    Hoa dương vàng nhạt sầu người
    Ta về uống nước sông khuây khỏa lòng
    Đưa nhau đổ chén rượu hồng
    Mai sau em có theo chồng đất xa
    Qua đò gõ nhịp chèo ca
    Nước xuôi làm rượu quan hà chuốc say

    Lấy nước sông xanh làm rượu uống chơi cũng là một cách điệu tiêu dao, tao nhã. Với nhà thơ nhạy cảm, chỉ cần một giọt sương, một suối tóc là cũng đủ say túy lúy rồi, huống chi là rượu quan hà dưới dòng trong trẻo nước trôi qua. Lý Bạch ngày xưa chắc cũng thống khoái, cuồng ngâm với rượu trăng đầm đìa trên sông Dương Tử, hay như Phạm Công Thiện từ thuở còn thơ dại đã lấy sông Cửu Long làm rượu hồng đào, nên mãi xuất thần, say đắm, say sưa suốt bình sinh cuộc sống, hoặc như Tản Đà say rượu hoàng hoa bên bến sông Hồng phiêu hốt, cuồng ca, còn Phạm Thiên Thư thì lấy rượu tình thơ làm chất xúc tác cho thêm thi vị, đậm đà:

    Đất nam có lão trồng hoa
    Mùa hoàng cúc nở ướp trà uống đông
    Lại đem bầu ngọc ra trồng
    Bầu khô cất nậm rượu hồng uống xuân
    Người vui ngựa chợ xe thành
    Ta leo cầu trúc bên ghềnh thác rơi
    Theo chân chim gặp mây trời
    Lại qua khói động hỏi người tu non

    Còn gì thích thú hơn là một ngày nhàn nhã, thảnh thơi, rời bỏ phố thị ồn ào, náo nhiệt, làm một cuộc ngao du, thanh thản lên rừng núi, thiên nhiên, viếng thăm những bậc thiền sư, ẩn sỹ, ni cô hào hùng cùng tuế nguyệt thi gan:

    Mùa xuân mặc lá trên ngàn
    Mùa thu mặc chú bướm vàng tương tư
    Động nam hoa có thiền sư
    Đổi kinh lấy rượu tâm hư uống tràn
    Nên khuya lửa hắt hiu vàng
    Trang kinh lác đác đôi hàng nhạn sa
    Ý nào hóa hiện ngàn hoa
    Chữ nào cẩn nguyệt trên tà áo ni
    Dỗ non suối giọng thầm thì
    Độ tam thế mộng sá gì vóc hoa
    Ni cô hiện giữa ta bà
    Búp tay hồng ngọc nâng tà áo trăng

    Giai thoại thiền kể rằng, có một thiền sinh đốn ngộ bất ngờ khi khám phá ra “ni cô vốn là con gái”. Có chi đâu giữa bờ mê bến ngộ chỉ cách nhau một kẻ tóc đường tơ. Nàng con gái không ưa thích chuyện lấy chồng, sinh con đẻ cái nheo nhóc, đeo mang nặng nhọc trong cuộc sinh tồn nhiều bức bách, nhiêu khê. Vì thế, nhẹ nhàng cất bước thong dong, lên đường như cánh nhạn vút bay lên bầu trời tâm nội, thanh thoát, vân du:

    Ni về khép cửa chùa tu
    Sớm mai mở cổng quét thu vườn hồng
    Thu vươn ngọn chổi đôi bông
    Thoảng dâng hương lạ bướm vòng cánh duyên
    Sư lên chót đỉnh rừng thiền
    Trong tim chợt thắp một viền tà dương
    Ngón tay nở nụ đào hương
    Cầm nghiêng Tịnh độ một phương diệu vời
    Một dòng hoa nổi trên trời
    Một dòng hoa nở trong người trầm tư
    Cánh nào mở cõi không hư
    Phiến băng tuyết khảm một tờ Kim Cang

    Hồn thơ Phạm Thiên Thư được hàm dưỡng từ tinh thần vô sở trụ của Thiền tông nên luôn luôn linh động, sáng tạo, hài hòa giữa đời với đạo một cách tự nhiên, như thi sỹ Bùi Giáng đã có lần tán thán: “Nguồn thơ Phạm Thiên Thư chảy từ cõi uyên nguyên Phật giáo, tràn ngập vào lục bát Việt Nam, trở thành một dòng riêng biệt bát ngát.”((Bùi Giáng. Thi ca tư Tưởng. An Tiêm xuất bản, Sài Gòn 1972))

    Phật giáo uyên nguyên cho biết rằng, từ đời thuở nào, con người chúng ta vốn sẵn có tự tánh thanh tịnh rồi, nên mình khỏi phải làm gì thêm nữa mà chỉ cần thấy tánh là trở về nhập cuộc. Nhập vào nguồn sống vi diệu, ngay bây giờ và ở đây, như có lần Phạm Thiên Thư tâm sự: “Gạn sạch ý niệm để tịch mặc trước cỏ hoa, chiêm ngưỡng thiên thu trong ánh chớp, lắng nghe tiếng rơi của hạt mưa, thể chứng đại nguyện của vách đá, trầm lặng tàn khốc như biển xanh. Vắng vẻ mọi so đo chân giả, xa lìa mọi giả danh, tham chấp, đạp lên biến hoại để trùng sinh. Hãy tái tạo từng hơi thở, từng tế bào, từng sợi tóc. Sống mãnh liệt, vượt thoát cõi giới ý niệm vàng võ, nổ tung mọi con đường ảo tưởng, mọi tiến bộ trá ngụy, mọi cố hương ru ngủ, mọi chia phân giới hạn để thể nhập kiến không. Đẩy cửa vào tâm giới, nơi đáy cùng của vạn vật nhất như, thức ngủ với trăng sao, im lặng sấm sét như núi lớn, đồng nhất nơi tự tánh bình đẳng.”((Phạm Thiên Thư. Kinh Ngọc. Đại học Vạn Hạnh xuất bản, Sài Gòn 1971))

    Đúng vậy! Hãy nhập cuộc vào cái trật tự tự nhiên cùng nhật nguyệt, thiên địa, càn khôn, vũ trụ bao la. Trong trật tự ấy, chúng ta là một pháp vô tâm nên vô sự như trời xanh, mây trắng, nắng vàng, cơn mưa, núi đồi, biển cả, khói sương, làn gió, cỏ cây, chim hót, cánh bướm, đóa hoa…là những pháp vô sự nên vô vi. Muôn loài vạn vật đều vô vi mà bình đẳng nhau trong pháp giới vô ngại, rỗng rang.

    Từ cõi miền uyên nguyên đó, Phạm Thiên Thư thênh thang, nhẹ nhàng từng bước chân thi sỹ đi về. Thể hiện ngoạn mục giữa cõi tồn lưu sinh động, hàm dung, cũng sầu vui chia sẻ cùng nhịp đập trái tim cuộc đời, với người em thuần hậu, chơn mỹ thi ca, cũng đầy nhiệt tình mà vẫn giữ niềm xa cách, như có vẻ nguội lạnh mà vẫn chan chứa yêu thương, vừa say đắm mặn nồng vừa lững lờ, hờ hững như không:

    Thế thôi phố bụi xe hồng
    Hồ ngăn ngắt dục đôi dòng nhạn bay
    Đưa nhau đấu rượu hoa này
    Mai đi dã hạc thành ngoài cuồng ngâm
    Xuống non nhớ suối hoa rừng
    Vào non nhớ kẻ lưng chừng phố mây
    Về thành nhớ cánh chim bay
    Xa thành thương vóc em gầy rạc hoa

    Đó là tâm trạng của nhà thơ cũng là tâm trạng chung của chúng ta. Thôi thì cứ để mặc nhiên, như nhiên cho dòng thơ trôi chảy. Thơ là hơi thở, làm thơ là chuyển động không khí chung quanh, hấp thụ dưỡng chất mặt đất và chuyển hóa tinh thần hướng về cái đẹp chân thiện mỹ. Đi đứng, nằm ngồi, tư duy, suy tưởng, nói năng, im lặng đều cùng một năng lượng từ cỗi nguồn tâm tánh nhiệm mầu.

    Sâu thẳm trong đó là cả một kho tàng phong phú, chỉ cần tương ứng là diệu dụng ngay lập tức, hiện liền ra trước mắt đây thôi. Lặng yên thi sỹ chiêm ngưỡng hương sắc mong manh để cảm nhận vẻ đẹp phù du của mộng đời hư huyễn, phù trần:

    Thì thôi tóc ấy phù vân
    Thì thôi lệ ấy còn ngần dáng sương
    Thì thôi mù phố xe đường
    Thôi thì thôi nhé đoạn trường thế thôi

    Đoạn trường dâu bể, ừ thì dâu bể đoạn trường, thi nhân vẫn dấn bước đăng trình trên phong thái phiêu linh, vẫn luôn luôn tùy hỷ, tùy thuận chúng sinh. Chấp nhận hết thảy mọi buồn vui, sướng khổ, mọi đắng cay, mặn chát mà thực ra không chát mặn, đắng cay gì hết trọi. Nói như Tuệ Sỹ: “Suốt đời học Thiền, suốt đời vẫn đày đoạ thân tâm, đày đoạ trong cái Không và cái Tĩnh. Đày đoạ đó mà kỳ thực không là đày đoạ. Cũng vậy, suốt đời làm thơ thì suốt đời khổ luỵ, lao đao, nhưng không là khổ luỵ, lao đao. Chỗ ảo diệu đó, chưa đạt đến cõi thượng thừa của thi ca, làm sao hiểu nổi?”

    Cõi thượng thừa của thi ca là gì? Một câu hỏi khơi vơi, không có câu trả lời. Thi sỹ mỉm cười im lặng, rồi thong dong đọc thơ lục bát, những vần thơ bảng lảng, thiên thanh vĩnh thúy, nghi ngút tận cuối bãi đầu ghềnh, lênh láng ngàn mây trắng, giăng phủ đồi hoang dại mờ khuất dặm mù xa:

    Ta về rũ áo mây trôi
    Gối trăng đánh giấc bên đồi dạ lan
    Rằng xưa có gã từ quan
    Lên non tìm động hoa vàng ngủ say
    Ngựa xưa qua ải sương này
    Còn nghe nhạn lạc kêu hoài bãi sông
    Nước xuôi gờn gôn mây hồng
    Tiếng ca lạnh thấu hoàng hôn giục đò

    Bềnh bồng sông nước thường trôi về trong dòng thơ Phạm Thiên Thư cũng như nàng thơ gầy cũng thường xuyên hiện hữu. Hình bóng yểu điệu thục nữ ấy là tinh anh kết tụ từ muôn sắc ngàn hoa, từ hồn thiêng sông núi tạo thành, khiến chàng thi sỹ đa tình, lãng mạn bỗng hóa thân thành cánh bướm Trang Tử bay lượn về chấp chới, vờn quanh vườn hoa cỏ bên thềm:

    Mắt nàng ru chiếc nôi êm
    Ru hồn tôi ngủ ngàn đêm tuyệt vời
    Em là hoa hiện dáng người
    Tôi là cánh bướm cung trời về say

    Say thơ, say nhạc, say em mềm mại suối tóc mây hồng, suốt ngày đêm say mê đắm mộng, nồng nàn điệu thở chờ nhau. Yêu dấu hỡi! Xiết bao nao nức, rộn rã, dạt dào rồi bàng hoàng, sửng sốt mới hay chỉ là huyễn mộng, chiêm bao:

    Áo em vạt tím ngàn sim
    Nửa nao nức gọi nửa im lặng chờ
    Yêu nhau từ thuở bao giờ
    Gặp đây giả bộ hững hờ khói bay
    Tình cờ như núi gặp mây
    Như sương đậu cánh hoa gầy tiêu dao
    Tỉnh ra thì giấc chiêm bao
    Chuyện mười năm cũ lại nao nao lòng

    Yêu nhau từ vô lượng kiếp rồi em ạ, em ơi! Lời thơ thổn thức, rưng rưng ngấn lệ phập phồng. Mộng và thực xóa nhòa không còn biên giới phân hai nữa mà nhập vào Bồ đề thể tánh, toàn triệt, uyên tư:

    Em từ rửa mặt Chân như
    Nghiêng soi hạt nước mời hư không về
    Thau hương hiện kính Bồ đề
    Phấn son chìm lắng hạt mê luân hồi

    Luân hồi sinh tử trùng trùng vô tận, từ vô thủy đến vô chung. Có mê man, đắm lụy trần hồng thì mới mau đưa tới vỡ bùng, tỉnh thức. Thức tỉnh rồi thì mọi việc ở đời coi như đã xong, tiêu dao bước vào Tịnh độ, xả buông xuống hết mọi lợi danh, tham vọng, mê si ám chướng, mở rộng lòng đại từ, đại bi, trang trải ra khắp mười phương, phát đại nguyện thượng thừa, thương yêu tất cả muôn loài vạn vật chốn trần gian:

    Thư em ướp nụ lan vàng
    Lời em gió núi chiên đàn thoảng xa
    Áo em phất cõi Di Đà
    Ngón chân em nở cánh hoa đại từ

    Hoa đại từ bừng nở, hương từ bi, từ ái ngan ngát, lan tỏa mọi miền khắp cõi nhân sinh, làm cho thiên hạ, ai ai cũng hít thở được bầu không khí vi diệu, nồng ấm đậm đà. Phải chăng cõi ta bà đã biến thành cảnh giới Niết bàn, Tịnh độ, hào phóng, hân hoan:

    Đưa em tìm động hoa vàng
    Then mây khóa một Niết bàn ven khe
    Mai sau viễn khách nào nghe
    Tìm lên xin hỏi một bè mây xanh
    Hoa vàng ta để chờ anh
    Hiện thân ca hát trên nhành tâm mai
    Trần gian chào cõi mộng này
    Sông Ngân tìm một bến ngoài hóa duyên

    Động hoa vàng thấp thoáng giữa thiên thu vời vợi, lãng đãng bên miền chẳng có đâu mà vẫn hiện hữu nhiệm mầu, vẫn duy tâm sở hiện giữa thực tại hiện tiền. Mầu nhiệm như tiếng đàn vô thanh của Thúy Kiều đã làm rung động hàng triệu triệu trái tim con người trên mặt đất, nhân sinh từ bao giờ cho đến bây giờ.

    Thật không thể nghĩ bàn, sức sáng tạo tuyệt trù của bậc đại thi hào Nguyễn Du. Cùng tương ứng với Nguyễn Du, ngày nay có Phạm Thiên Thư cũng thử hòa âm vào giai điệu da diết, tiếng lòng muôn thuở, đồng thanh trên cung bậc Đoạn trường vô thanh:

    Lòng như bát ngát mây xanh
    Thân như sương tụ trên cành đông mai
    Cuộc đời chớp lóe mưa bay
    Càng đi càng thấy dặm dài nỗi không
    Thân tâm bệnh nghiệp trần hồng
    Lênh đênh trầm nguyệt bềnh bồng phù vân
    Giam trong tài mệnh giả chân
    Trăm năm hồ dễ một lần bay cao
    Đau lòng chuốc tiếng đàn nao
    Năm cung nước chảy lại chao phận mình
    Đời Kiều trải mấy nhục vinh
    Ngã nhân đã vượt thế tình đã qua
    Đoạn trường sổ gói tên hoa
    Xưa là giọt lệ nay là hạt châu

    Đó là cuộc đi kỳ cùng của Thúy Kiều theo thể điệu: “Trăm năm trong cõi người ta…Mua vui cũng được một vài trống canh”. Song hành với nhịp đàn chan chứa ân tình, linh diệu cứ mãi vang lên văng vẳng tận đáy lòng, sau mười lăm năm đoạn trường mới trùng phùng, tao ngộ mà Phạm Thiên Thư bắt gặp lại nụ cười:

    Mười lăm năm lại đơm tươi
    Duyên may bọt sóng chim trời gặp nhau
    Lan xưa in đáy lòng sầu
    Trách chi con suối nhạt màu thời gian
    Trăng nao man mác tơ đàn
    Chừ nghe hờ hững đôi làn khói bay
    Lò trầm ai chửa ngừng tay
    Mà sao hơi lạnh như ngày mưa thưa
    Vui giờ nuối cái buồn xưa
    Chút gì để nhớ để chờ để không
    Tưởng đàn nối nhịp tơ đồng
    Thuyền trăng sớm tếch bến hồng bay lên
    Chơi vơi trong cõi diệu huyền
    Đời Kiều dệt một trường thiên tuyệt vời

    Tuyệt vời, tuyệt diệu đến độ vô ngôn, chỉ biết cảm nhận thôi, chứ không thể diễn đạt bằng lời. Trời đất quê hương vẫn còn mãi rung ngân bất tuyệt tiếng đàn tâm hạnh, thanh thoát tài hoa:

    Tơ chùng tưởng cuốn mưa sa
    Hiên văn khép mở phên hoa khói trầm
    Bao năm vùi giữa cát lầm
    Như cành sen trổ trong đầm hạ xanh
    Giờ Kiều lại nối âm thanh
    Thử đem sương gió tựu thành cung dây
    Tiếng đàn rã liễu rời mây
    Ngón tay dã hạc vờn bay dặt dìu
    Hai hàng lau lách đìu hiu
    Đồi phong lá gọi bóng chiều xác xao
    Hạt đàn tấm tức nao nao
    Suối tuôn mạch đá đau bào lòng non
    Lơ thơ hoa trải đường mòn
    Bâng khuâng ráng đỏ theo con nhạn về
    Năm cung da diết đê mê
    Nắng hoen thềm phấn mây kề song hương
    Ngón cong đàn trổ nụ hường
    Ngón xuôi tơ rụng hoa vương mấy dòng

    Thế là, kể từ Thúy Kiều mười lăm năm đọa đày, luân lạc, đoạn trường của Nguyễn Du đến Thúy Kiều hóa thân thành nàng thơ diễm tuyệt, huyền mộng, Phạm Thiên Thư đã đưa ngôn ngữ thi ca Việt Nam phiêu diêu lên đến chỗ tuyệt đỉnh ngút ngàn:

    Cho thơ hòa với mênh mang
    Cho mênh mang đọng hạt đàn vô thanh
    Đất dày nhập với trời xanh
    Đoạn trường xưa hóa trường thành lưng mây
    Áo thơ hồng quả tươi cây
    Tiếp thu lẽ sáng chan đầy mạch linh
    Muôn loài mở cuộc hồi sinh
    Dựng lên khắp cõi bình minh đại hòa
    Kiều giờ là cỏ là hoa
    Đường gân mạch máu xương da cũng nàng
    Bài thơ thoát vận đoạn tràng
    Hóa thành hạt ngọc nghiêm trang trời người

    Nếu thế giới thi ca Nguyễn Du còn mãi âm vang đồng vọng một tiếng lòng muôn thuở, thiên thu thì thế giới thi ca Phạm Thiên Thư cũng cứ vẫn rạt rào trên cung bậc ngân nga suối nhạc nguồn thơ vĩnh cửu.

    Mỗi dịp vào cuối năm hay dịp nghỉ hè về lại Sài Gòn, tôi thường hay đến quán cà phê Hoa Vàng của Phạm Thiên Thư ở đường Hồng Lĩnh, quận Mười, ngồi trò chuyện với anh suốt buổi. Lắng nghe nguồn thơ, suối nhạc đồng vọng mênh mang trong tâm hồn và nhớ có lần, cách đây cũng lâu lắm rồi, tôi có làm bài thơ Nguồn thi cảm Phạm Thiên Thư tặng anh, ghi lại một chút tình văn nghệ giữa dòng đời cuồn cuộn trôi mau:

    Một giọt sương cũng nhiệm mầu
    Huống chi chiếc lá cành lau lách hồng
    Từ hồn thơ mở hư không
    Chuyển kinh thi hóa muôn dòng Tào Khê
    Suối nguồn vi diệu chảy về
    Động hoa vàng nọ ngõ quê quán này
    Quê lòng trong trẻo xưa nay
    Vô lường xanh biếc hiện đầy ắp thương
    Yêu cây cỏ dại ven đườngm
    Nghìn phương rốt lại một phương tâm hành
    Chao ơi! Đoạn trường vô thanh
    Còn ngân nga mãi biến thành Đạo ca.

    Tâm Nhiên

    ___________

    Thơ Phạm Thiên Thư trích trong các tác phẩm:
    Động hoa vàng. Tiếng Thơ xuất bản, Sài Gòn 1971
    Đoạn trường vô thanh. Tái bản lần thứ hai. Thanh Niên xuất bản 2003

    [Bài tiểu luận đăng trong tập Gặp Nhau Bên Động Hoa Vàng]

    Phạm Thiên Thư Tâm Nhiên
    Share. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email
    Previous ArticleChân Văn Đỗ Quý Toàn (Đứng vững ngàn năm): Sức đề kháng của dân tộc Việt
    Next Article Giới Hảo: Hoằng pháp đối với tuổi trẻ, một vài suy nghĩ

    Xem thêm

    Võ Đào Phương Trâm: Mùa an

    04/07/2025

    Khánh Hoàng: Tịnh Luật an lạc

    04/07/2025

    Vĩnh Hảo: Giếng xưa

    01/07/2025
    Add A Comment
    Leave A Reply Cancel Reply

    Bài mới

    Võ Đào Phương Trâm: Tranh luận trên tinh thần Chính ngữ

    11/07/2025

    Thích Nữ Khánh Năng: Bồ-đề Nguyện và Bồ-đề Hành

    07/07/2025

    Võ Đào Phương Trâm: Mùa an

    04/07/2025

    Khánh Hoàng: Tịnh Luật an lạc

    04/07/2025

    Đức Đạt-lai Lạt-ma: Tuyên bố khẳng định việc tiếp tục thiết chế Đạt-lai Lạt-ma

    02/07/2025

    Nguyệt san Chánh Pháp số 164 | tháng 7.2025

    01/07/2025

    Vĩnh Hảo: Giếng xưa

    01/07/2025

    HT Thích Viên Lý: Giới luật Phật giáo

    30/06/2025

    Đinh Tâm An: Chiếc mõ chùa quê – Khảo cứu và phục hưng

    30/06/2025

    Thích Nữ Thanh Trì: Phật điển đã được Hán dịch như thế nào?

    26/06/2025
    Mạng xã hội
    • Facebook
    • Twitter
    • Pinterest
    • Instagram
    • YouTube
    • Soundcloud
    Website Phật giáo

    Hội Đồng Hoằng Pháp | GHPGVNTN

    Phật Giáo Úc Châu

    Viên Giác Pagoda

    Quảng Ðức Homepage

    Thư Viện Hoa Sen

    Làng Mai

    Hoa Vô Ưu

    Hương Tích Phật Việt

    GÐPTVN Trên Thế Giới

    GÐPT Việt Nam (Quốc nội)

    Sen Trắng | BHD GĐPTVN tại Hoa Kỳ

    © Copyright 2025, ThuVienPhatViet.Com. All Rights Reserved
    • Mục đích & Chủ trương
    • Tác giả
    • Liên lạc

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.

    Go to mobile version