Có người đề nghị chúng ta nên chọn một tên gọi khác cho những khóa tu, thay vì gọi là khóa tu học. Chữ Tu học đối với một số người, nhất là những người mới, hoặc chưa quen, họ bảo nghe thấy nặng nề quá. Họ nói, nó gợi lên những hình ảnh khắc khổ, lập dị, và có vẻ trốn tránh cuộc đời.
Tôi có một người bạn theo Thiên Chúa giáo, khi những người bạn của chị nghe nói chị sắp đi dự khóa tu học, họ ngạc nhiên và sợ lắm. Họ thắc mắc nghĩ là mình phải có khổ đau hay vấn đề gì ghê gớm lắm mới phải đi tu học vậy! Người ta thường liên tưởng một khóa tu với lại những sinh hoạt gò bó, nghi thức khắc khổ. Thầy nghĩ sao? Thật ra đó cũng có thể là một sự hiểu lầm, phải không Thầy!
Hạnh phúc và con đường tu học
Có thể họ nghĩ rằng, tu tập thì nhất định cần phải chịu cực khổ, và có thể họ đã có những kinh nghiệm như vậy. Nhưng thật ra, tu học không nhất thiết có nghĩa là mình phải khắc khổ. Mục đích của sự tu học không phải là để người ta cảm thấy cuộc đời khổ đau hơn, mà ngược lại là cuộc đời này có nhiều điều kiện hạnh phúc hơn.
Nhưng thành kiến thì không dễ gì mà thay đổi. Tôi nghĩ, mục đích của những khóa tu thật ra không gì khác hơn là giúp các thiền sinh tiếp xúc và chuyển hóa những khổ đau của chính mình. Sự chuyển hóa ở đây phải là một sự chuyển hóa sâu sắc, tận gốc rễ của khổ đau. Thật ra, ta không thể chuyển hóa khổ đau bằng cách thay đổi, hay trốn tránh hoàn cảnh được, mà với một nhận thức và thái độ đúng đắn của mình. Sự chuyển hóa sẽ xảy ra tự nhiên, nếu như chúng ta có được một cái thấy trong sáng đối với thực tại, với những gì đang thật sự xảy ra.
Thầy đã có dịp đi hướng dẫn nhiều khóa tu trong những năm qua, chắc Thầy cũng đã thấy được điều ấy. Có nhiều người, sau khóa tu đã cảm nhận được một sự thay đổi lớn, họ có thể mở rộng lòng mình ra và tiếp xúc được với những hạnh phúc đang có mặt chung quanh. Họ đã có thể ôm lại được một người thân yêu của họ. Chứng kiến những sự thay đổi ấy đem lại cho chúng ta một niềm tin. Không có việc gì là dễ, nhưng con đường ngàn dặm cũng phải bắt đầu bằng một bước chân nhỏ bé. Hạnh phúc của ta cũng được bắt đầu từ một nụ cười nhỏ trên môi.
Không gian yên tĩnh và rộng mở
Mỗi năm chúng ta vẫn thường cố gắng tổ chức một vài khóa tu học nhiều ngày. Chúng ta chọn những địa điểm có một khung cảnh thiên nhiên, yên tĩnh và rộng rãi. Cả năm sống trong thành phố ồn ào, đầy khói bụi, giờ được trở về hít thở không khí trong lành giữa miền đồng quê cũng là một thay đổi tốt rồi. Trời đất nơi này cao rộng, xanh mát và nằm giữa thiên nhiên, có bóng mát của cây cỏ, của trời, của mây và của nước. Về đây rồi thì bụi đỏ cũng thôi bay.
Có nhiều người đề nghị chúng ta nên tổ chức những khóa tu ở gần thành phố hơn, chọn những nơi mà các thiền sinh có thể đi về dễ dàng, và thuận tiện cho sự di chuyển hơn. Nhưng chúng ta biết rằng sự tu tập và chuyển hóa đôi khi cũng cần không gian và thời gian. Thật ra nơi đó không cần phải thật xa thành phố, nhưng nếu được nên có một không gian rộng rãi và an tĩnh. Chúng ta cần có một không gian và thời gian riêng biệt, để giúp mình thật sự sống và thật sự có mặt với khóa tu. Nơi đây, chúng ta cùng đi thiền hành trên những ngọn đồi cỏ, trên cao có trời xanh mây trắng, mỗi bước chân của ta làm dậy những làn gió nhẹ. Hoặc cùng ngồi với nhau thành từng nhóm nhỏ bên bờ suối trong, chia sẻ những quan tâm, ưu tư của mình với thầy, với bạn.
Và tôi cũng ý thức được rằng, tuy môi trường chung quanh có thể trợ giúp ta trong vấn đề tu học, nhưng đó cũng chỉ là những điều kiện bên ngoài, và có giới hạn. Dù chúng có tốt đẹp đến đâu. Quan trọng hơn vẫn là tấm lòng rộng mở và thái độ trong lành của mình. Khi ta cùng sống với nhau bằng tình thương, biết buông bỏ những thành kiến, biết lắng nghe với một tấm lòng rộng mở, thì khổ đau nào mà còn có thể có mặt được!
Mà Thầy có một đề nghị nào để thay thế cho chữ Tu Học chưa? Thật ra thì tôi thấy việc ấy cũng không cần thiết lắm. Tôi chỉ bắt chước đức Phật trả lời với những người bạn ấy rằng “Hãy đến đi rồi sẽ thấy!” Tên gọi nào rồi cũng có những giới hạn và những khiếm khuyết của nó. Chúng ta chỉ có thể đến tiếp xúc và rồi tự mình kinh nghiệm cho chính mình mà thôi.
[trích Một chia sẻ sống đẹp]