“Dù ngoại cảnh như thế nào đi nữa thì cuối cùng hạnh phúc hay khổ đau vẫn tùy thuộc vào tâm chúng ta. Hãy tưởng tượng cái tâm chúng ta là người bạn đường mà chúng ta sẽ cùng ăn ở liên tục ngày đêm. Bạn có thật sự muốn đi chung với một người mà người này không ngớt càu nhàu, không ngớt cho rằng bạn vô dụng, chẳng có gì để mong đợi nơi bạn, không ngớt nhắc bạn nhớ lại những điều tồi tệ đã làm trước đây? Nhưng với nhiều người trong chúng ta, chúng ta đã và đang sống như thế—sống chung với một cái tâm, sống chung với một con người khó chịu, chuyên môn chỉ trích, không biết mệt mỏi, lúc nào cũng sẵn sàng lôi kéo chúng ta đi vòng vo; một cái tâm hoàn toàn bỏ qua những điều tốt đẹp của chúng ta, và là người bạn đường cực kỳ đáng sợ của chúng ta.
Vấn đề chính là khi tâm chúng ta tràn đầy sự độ lượng, những ý tưởng khoan hòa, từ bi, và xứng ý thì cái tâm cảm thấy rất mạnh khỏe. Và khi tâm chúng ta ngập tràn sân hận, nóng giận, tự kỷ, tham lam và đeo bám thì cái tâm cảm thấy rất bệnh hoạn. Và nếu chúng ta tìm hiểu thật sâu xa, chúng ta có thể thấy rằng chúng ta có sự chọn lựa: chúng ta có thể mặc sức quyết định các loại ý tưởng và cảm xúc nào sẽ chiếm ngự tâm chúng ta. Khi những ý tưởng tiêu cực tìm đến, chúng ta có thể nhận ra chúng, thừa nhận chúng, và rồi để chúng ra đi. Chúng ta có thể chọn lựa không đi theo chúng, những thứ chỉ có đổ thêm dầu vào lửa. Và khi những ý tưởng tốt đẹp—những ý tưởng từ hòa, quan tâm, độ lượng và xứng ý—và một ý thức không còn muốn đeo bám bất cứ thứ gì nữa, hiện ra trong đầu chúng ta, thì chúng ta có thể chấp nhận, khuyến khích, cổ võ chúng, càng nhiều càng tốt. Chúng ta có khả năng làm được điều này. Chúng ta là người lính gác cái kho tàng quý báu này, cái tâm này của chính mình.
Một trái tim tốt đẹp đúng nghĩa phải đặt nền tảng trên sự hiểu biết về hoàn cảnh đúng như nó là. Đó không phải là vấn đề cảm tính. Một trái tim tốt đẹp cũng không phải chỉ có việc đi vòng quanh trong niềm phấn khích của một tình thương giả tạo, chối từ khổ đau, và lời phát biểu ‘mọi thứ đều là ân phước và hoan lạc’. Nó không phải thế. Một trái tim tốt đẹp đúng nghĩa là một trái tim rộng mở và sáng rực hiểu biết. Nó lắng nghe những phiền muộn của thế gian. Xã hội chúng ta đã sai lầm khi nghĩ rằng hạnh phúc tùy thuộc vào sự thỏa mãn những ham muốn và thiếu thốn của riêng mình. Đó là lý do tại sao xã hội chúng ta khốn khổ như thế. Chúng ta là một xã hội bao gồm các cá thể; và tất cả đang bị ám ảnh bởi nỗ lực sở đắc hạnh phúc riêng của chính mình. Chúng ta bị cắt đứt với ý thức của chúng ta về sự kết nối hỗ tương với người khác; chúng ta bị cắt đứt khỏi thực tại. Vì trong thực tại, tất cả chúng ta đều liên kết với nhau.”
– Tenzin Palmo | Đạo Sinh chuyển ngữ | Source: Into the Heart of Life, Chapter 9 “Practicing the Good Heart”
Whatever our external circumstances, in the end happiness or unhappiness depends on the mind. Consider that the one companion whom we stay with, continually, day and night, is our mind. Would you really want to travel with someone who endlessly complains and tells you how useless you are, how hopeless you are; someone who reminds you of all the awful things that you have done? And yet for many of us, this is how we live—with this difficult-to-please, always-pulling-us-around, tireless critic that is our mind. It entirely overlooks our good points, and is genuinely a very dreary companion. The point is that when our mind is filled with generosity and thoughts of kindness, compassion, and contentment, the mind feels well. When our mind is full of anger, irritation, self-pity, greed, and grasping, the mind feels sick. And if we really inquire into the matter, we can see that we have the choice: we can decide to a large extent what sort of thoughts and feelings will occupy our mind. When negative thoughts come up, we can recognize them, accept them, and let them go. We can choose not to follow them, which would only add more fuel to the fire. And when good thoughts come to mind—thoughts of kindness, caring, generosity, and contentment, and a sense of not holding on so tightly to things any more, we can accept and encourage that, more and more. We can do this. We are the guardian of the precious treasure that is our own mind. A genuinely good heart is based on understanding the situation as it really is. It is not a matter of sentimentality. Nor is a good heart just a matter of going around in a kind of euphoria of fake love, denying suffering, and saying that all is bliss and joy. It is not like that. A genuinely good heart is a heart that is open and alight with understanding. It listens to the sorrows of the world. Our society is wrong to think that happiness depends on fulfilling one’s own wants and desires. That is why our society is so miserable. We are a society of individuals, all obsessed with trying to obtain our own happiness. We are cut off from our sense of interconnection with others; we are cut off from reality. Because in reality, we are all interconnected. – Tenzin Palmo | Source: Into the Heart of Life, Chapter 9 “Practicing the Good Heart”