Trong tăng đoàn Đức Phật
Có một vị tỳ kheo
Bị chứng bệnh kiết lỵ
Nằm sàn đất hẩm hiu
Vị đó phần dưới thân
Dính phân cùng nước tiểu
Bệnh như thế nhiều hôm
Nên người thật hôi hám
Đức Phật đi kiểm điểm
Tịnh thất của tăng đoàn
Thấy tỳ kheo đau ốm
Ngài bèn đến hỏi thăm
Ông bị chứng bệnh gì
Vị tỳ kheo bật dậy
Kính bạch Đấng Thế Tôn
Tôi bị bệnh kiết ly.
Ông có ai săn sóc
Đức Phật hỏi băn khoăn
Dạ không ai lo hết
Vị tỳ kheo thở than
Đức Phật hỏi nguyên nhân
Tỳ kheo thưa sự thật
Tôi không giúp tăng đoàn
Nên họ mới bỏ mặc
Đức Phật bảo thị giả
Ông mang nước vào đây
Để giúp ta lau rửa
Cho sạch sẽ vị này
Vâng ý Đấng Thế Tôn
Thầy A Nan cung kính
Mang một bình nước vào
Đức Phật xăn tay áo
Ngài ân cần tưới nước
Trên thân thể tỳ kheo
Thầy A Nan phụ giúp
Lấy khăn lau chỗ dơ
Lau rửa người bệnh xong
Đặt lên giường an nghỉ
Đức Phật họp chư tăng
Dạy tương thân tương ái
Ngài hỏi trong tịnh thất
Có ai bị ốm đau
Bạch Đấng Thế Tôn có
Người đó bệnh ra sao
Bệnh kiết lỵ thưa ngài
Có được ai săn sóc
Dạ thưa không một ai
Tại sao lại như thế
Thưa ngài tại vị đó
Chẳng giúp đỡ tăng thân
Nên khi bị nhiễm bệnh
Không có ai quan tâm
Nghe xong Đấng Thế Tôn
Nói các ông tu đạo
Đều vắng mặt mẹ cha
Nên thiếu người săn sóc
Khi tăng thân bị bệnh
Các ông không chăm lo
Lúc các ông đau ốm
Ai người giúp đỡ cho
Nếu như Đấng Thế Tôn
Chẳng may bị nhiễm bệnh
Các ông có lo không
Chư tăng đều thưa có
Đức Phật gật đầu nói
Các ông nhớ ghi lòng
Phải lo cho người bệnh
Như cho Đấng Thế Tôn
Bắc Phong
Thơ trích dịch và phóng tác theo một tích Phật:
KUCCHIVIKARA-VATTHU: THE MONK WITH DYSENTERY
Now at that time a certain monk was sick with dysentery. He lay fouled in his own urine and excrement. Then the Blessed One, on an inspection tour of the lodgings with Venerable Ananda as his attendant, went to that monk’s dwelling and, on arrival, saw the monk lying fouled in his own urine and excrement. On seeing him, he went to the monk and said, “What is your sickness, monk?”
“I have dysentery, O Blessed One.”
“But do you have an attendant?”
“No, O Blessed One.”
“Then why don’t the monks attend to you?”
“I don’t do anything for the monks, lord, which is why they don’t attend to me.”
Then the Blessed One addressed Venerable Ananda: “Go fetch some water, Ananda. We will wash this monk.”
“As you say, lord,” Venerable Ananda replied, and he fetched some water. The Blessed One sprinkled water on the monk, and Venerable Ananda washed him off. Then — with the Blessed One taking the monk by the head, and Venerable Ananda taking him by the feet — they lifted him up and placed him on a bed.
Then the Blessed One, from this cause, because of this event, had the monks assembled and asked them:
“Is there a sick monk in that dwelling over there?”
“Yes, O Blessed One, there is.”
“And what is his sickness?”
“He has dysentery, O Blessed One.”
“But does he have an attendant?”
“No, O Blessed One.”
“Then why don’t the monks attend to him?”
“He doesn’t do anything for the monks, lord, which is why they don’t attend to him.”
“Monks, you have no mother, you have no father, who might tend to you. If you don’t tend to one another, who then will tend to you? Whoever would tend to me, should tend to the sick.”
…
(Kucchivikara-vatthu: The Monk with Dysentery. English translation by Thanissaro Bhikkhu, 1997.)