ƯU TƯ PHÁT KHỞI
Một hôm vào trung tuần tháng 6 năm 1954, Huế đô trầm lặng bổng sôi nổi, ồn ào náo nhiệt vì cuộc biểu tình ở Thương bạc do một nhóm người tổ chức “Yêu cầu Chí sĩ Ngô Đình Diệm về nước chấp chánh để cứu nguy cho Tổ quốc”.
Đêm ấy, trên bao lơn tòa nhà Hội quán Tổng Trị Sự Hội Việt Nam Phật Học tại 1B đường Nguyễn Hoàng có hai Thầy trò yên lặng hóng mát. Nhìn ánh trăng tỏa sáng trên vầng trán cao, trong đôi mắt sáng sâu thăm thẳm, trên nếp quạ xa xị trắng, trò ngập ngừng muốn nói gì rồi lại thôi.
Bỗng Thầy thở dài, nói như để một mình nghe: “Đã đến lúc phải lo lắng rồi đấy”.
Yên lặng nặng nề bao trùm cả tòa nhà im vắng và đêm dài mênh mông.
HAI CÂU TRẢ LỜI
Vào những năm 1956 – 1957 Phật lịch 2498 – 2499, nhiều cuộc khủng bố Phật giáo đồ bắt đầu. Các Gia Đình Phật Tử ở Thừa Thiên báo cáo về cho Ban Hướng Dẫn GĐPT những trở ngại sinh hoạt, Huynh trưởng bị bắt, bị hăm dọa… Ban Hướng Dẫn Thừa Thiên phúc trình lên Ban Trị Sự Tỉnh hội bằng văn thư, bằng lời, nhưng văn thư bị xếp vào hồ sơ, còn lời nói được trả lời bằng im lặng.
Huynh trưởng hoang mang, đoàn sinh lo sợ, không thể chịu đựng được, trò phải trình lên Thầy công việc với những lời chất vấn.
Thầy, trong bộ y phục màu nâu ngồi ở nhà Tăng của Chùa Từ Đàm điềm tỉnh trả lời: “Anh em đừng tưởng rằng các Thầy không lo lắng, nếu các Thầy không lo lắng làm sao Đạo Phật còn đến ngày nay – Anh em cũng không rõ trong thời kỳ Việt Minh cầm quyền, ở Phú Yên, Bình Định, Quảng Ngãi các Thầy đã phải đối phó làm sao rồi”.
Cuộc khủng bố vẫn tiếp diễn ở Phú Yên, Bình Định, Quảng Ngãi, Phật tử bị chôn sống bị thủ tiêu, áp bức đủ điều. Các báo cáo dồn dập gởi về cho Ban Hướng Dẫn GĐPT Trung Phần.
Lần nữa trò phải hỏi Thầy: “Đến nước này mà Hội và Quý Thầy không đối phó thì chắc chết hết, mà anh em Gia Đình Phật Tử chúng tôi chết trước”.
Thầy vẫn nghiêm trang trong bộ áo quạ vải trắng ở phòng riêng tại Chùa Từ Đàm: “Biết vậy, nhưng chưa đến lúc”.
PHÚT QUYẾT ĐỊNH
Tối 14 – 4 Quý mão ( 7-5-1963 ), điện ở Chùa Từ Đàm bỗng nhiên bị cắt, người ta xôn xao bàn tán “Tụi nó chơi mình hoài, lễ Phật đản năm nào cũng bị cắt điện – phải kéo xuống cho chủ nhà đèn một trận mới được”. Tuy vậy không ai đi cả. Mọi người đang đợi lời hứa của Ông Tỉnh Trưởng, đại diện Chính Quyền, có được tôn trọng không. Nhưng rồi, hơn chín giờ tối, đèn sáng lại, xe phát thanh đi loan truyền cho treo cờ Phật giáo như cũ. Người ta vui vẻ, ồn ào.
Trong lúc đó, hai Huynh trưởng đến hầu chuyện với Thầy. Vẫn trong nếp áo màu nâu, ngồi trên ghế dựa ở cửa vào phòng khách của Tăng phòng Từ Đàm, Thầy tươi cười đón họ rồi nghiêm nét mặt, tư lự hồi lâu, Thầy bảo: “Thôi, Q về đi, G ở lại với Thầy đêm nay”.
Một người ở lại, một người về. Cả hai đồng nghĩ: “Một việc quan trọng thật sự bắt đầu”.
SỰ VIỆC XẢY RA
Sáng sớm hôm sau (15 – 4 – Quý mão), đoàn rước Phật khởi hành từ Chùa Diệu Đế, ở hàng ngũ GĐPT bỗng nhiên biểu ngữ được căng thẳng giơ cao lên.
Nhìn biểu ngữ đoán biết việc xảy ra và việc ngày mai sẽ đến. Mọi nét mặt đanh lại, một ý tưởng thoát ra: “Phải hy sinh gia đình mình, cả cha mẹ, vợ con, để đấu tranh cho GĐPT, cho Đạo Pháp Vô Thượng, kể từ đây”.
TÂM THIỆT
(Trích Trước cơn sóng gió, Những mẫu chuyện đấu tranh của GĐPT, BHD GĐPT Trung Phần xuất bản 1964)