ĐIẾU VĂN
của HỘI ĐỒNG LƯỠNG VIỆN
GIÁO HỘI PHẬT GIÁO VIỆT NAM THỐNG NHẤT
Do Thượng tọa Thích Thiện Minh, Quyền Viện Trưởng Viện Hóa Đạo
đọc trong lễ Tưởng niệm Đại lão Hòa thượng Tăng Thống trước khi nhập tháp.
Nam mô Thập phương Thường trú Tam bảo tác đại chứng minh,
Nam mô Điều ngự Bổn sư Thích ca Mâu ni Phật tác đại chứng minh,
Ngưỡng bạch Giác linh Đại lão Hòa thượng thùy từ chứng giám.
Mới đây, trong dịp đầu xuân, tin ngưng bắn chấm dứt tương tàn vừa phổ biến, chúng đồ khắp nơi chốn hăm hở hướng về đảnh lễ chúc thọ đầu năm, tưởng là góp vui cùng Hòa thượng trong chuỗi ngày xế bóng.
Nào ngờ chẳng được ba tuần, hoa mai chưa kịp rụng cánh, tiếng súng chưa kịp lặng yên, lòng chục triệu tín đồ khắp nước ngẩn ngơ đau xót, nghe tin Hòa thượng đã vội ra đi lòng chúng con ngậm ngùi thương xót.
Vẫn biết, sinh là ký tử là quy, biển trầm luân vốn sắc không chuyển hóa, thế nhưng nay cảnh sắc Tổ đình còn đó, sự nghiệp hoằng pháp của Giáo hội đương độ dở dang, Hòa thượng đã vội ra đi lòng chúng con ngậm ngùi thương tiếc!
Hòa thượng đã vĩnh viễn giã từ đồ chúng, giã từ đất nước Việt Nam thân yêu mà cho đến phút lâm chung Hòa thượng vẫn còn trìu mến!
Một bước ra đi để lại muôn triệu thương tiếc, trong lẽ tịch diệt hôm nay đã trở thành điều bất diệt.
Suốt một phần tư thế kỷ trên đường đạo hạnh, Hòa thượng đã không từ tuổi già sức kiệt, rời bỏ chốn thiền lâm thanh tịnh để hướng dẫn chúng con trên đường phục vụ Quê hương, Đạo pháp.
Hơn 83 năm cuộc sống kéo dài, non thế kỷ Hòa thượng đã cùng với Giáo hội non sông gắn liền trong những bước gian nguy thống khổ! Hòa thượng đã vui cái vui của mọi người, Hòa thượng đã khổ cái khổ của non sông, Đạo pháp.
Trên con đường phục vụ vừa nặng nề vừa gian khổ, chúng con đã gượng lại sau nhiều phen ngã gục khi nhìn lại sự hy sinh tận tụy của Hòa thượng cho chúng con, cho Giáo hội, cho non sông đất nước. Chúng con quên sao được những hình ảnh tuy trầm tư song cương nghị mà Hòa thượng đã nêu gương cùng đồ chúng trong phong trào chống lại bạo quyền bảo vệ tín đồ, tín ngưỡng.
Chúng con quên sao được khi tấm thân gầy yếu của Hòa thượng đã đầy thương tích trong đêm Pháp nạn 20-08-1963. Trong hơn một thế hệ, cuộc sống của Hòa thượng là cuộc sống của Đạo pháp, nỗi vui buồn của Hòa thượng là nỗi vui buồn của thế nhân, trong chuỗi thời gian dằng dặc cả dân tộc chịu đựng quá nhiều thống khổ đắng cay cho nên Hòa thượng những mong cho quốc gia thái bình và chúng sinh an lạc. Niềm ước mong đó Hòa thượng đã thể hiện trọn vẹn trong khổ hạnh tu trì, cầu mong tế độ. Không một phút lãng xao, không một ngày ngơi nghỉ, hạnh nghiệp của Hòa thượng chiếu sáng như ngọn hải đăng, từ muôn nẻo xa xăm tín đồ vọng về chiêm ngưỡng. Nay Hòa thượng đã cao đăng Phật quốc mà ánh sáng đạo hạnh vững đời đời tỏ rạng. Công đức của Hòa thượng thực như:
Ánh rạng trời nam, muôn thuở người gương Quốc Tổ,
Mây doanh cõi tịnh, nghìn thu tỏa bóng Cao Tôn.
Hòa thượng đã cao đăng Phật quốc, nhưng lời nhắn nhủ của Hòa thượng trước khi lìa trần như văng vẳng bên tai chúng con.
“Các Thầy hãy thực hiện lục hòa,
Tăng đồ phải trau dồi phẩm hạnh,
Quần chúng Phật tử nên đoàn kết thương yêu nhau để giữ vững đạo tâm và gắng lo cho Hòa bình đất nước”.
Ngưỡng bạch Giác linh Hòa thượng, cuốn rún không thể lìa đôi, cành cây không sao có hai cội cho nên lịch sử Việt Nam chỉ có một, thì Phật Giáo Việt Nam không thể tách làm hai, bởi tự ngàn xưa như một dòng suối tâm linh tưới mát cho đồng cỏ dân tộc, dân tộc Việt Nam đang cần có một dòng suối tươi mát trong hiển vinh của Hòa thượng để lại trong hào quang của chư Phật, chư Bồ tát, chư Thánh tử đạo Việt Nam. Chúng con nguyện sẽ làm những đứa con đi tìm lại những anh em lạc lối lầm đường để cùng nhau tu học, chúng con quyết tâm hàn gắn lại những đổ vỡ đau thương, hóa giải hận thù cho quê hương bớt tang tóc và đồng bào sống trong an lạc. Chúng con lắng nghe những lời vàng của Phật đã dạy bảo đệ từ Ananda:
“Ta phải có thái độ của đàn voi lâm trận, mạnh tiến giữa rừng gươm dao, giáo mác, bình tĩnh hứng lấy những nỗi chua cay của đời và thản nhiên vững bước trên đường phẩm hạnh!”.
Ngưỡng bạch Giác linh Hòa thượng,
Hôm nay Hòa thượng không còn nữa, Hòa thượng đã ra đi giữa lúc quê hương đang tràn đầy đau khổ, Đạo pháp đang gặp lúc ngửa nghiêng. Chúng con mất đi một vị minh sư, Giáo hội mất đi gương lãnh đạo, chúng đồ Phật tử vắng bóng một bậc cha già đạo hạnh.
Vẫn biết:
“Sắc tướng vốn không, nương huyễn cảnh độ người mê muội,
Tử sanh nào có, mượn thuyền từ vớt kẻ trầm luân.”
Đành rằng: Sanh ký tử quy, lẽ vô thường ai dễ khỏi, song chúng con không khỏi ngậm ngùi thương tiếc khi hình bóng từ hòa của Hòa thượng từ nay vĩnh biệt.
Hôm nay chúng con Hội Đồng Lưỡng Viện thay mặt hàng triệu Tăng Ni Phật tử khắp trong nước thành kính đốt nén tâm hương, thành kính tiễn đưa Hòa thượng lên vân lộ xa xôi, cầu nguyện Hòa thượng cao đăng Phật quốc, hồi nhập Ta bà để hướng dẫn chúng con trên đường đạo hạnh.
Kính mong Hòa thượng thùy từ chứng giám.
Nam mô Siêu Lạc Độ Bồ Tát Ma Ha Tát.