45 bài Waka
của Saigyō Hōshi
(Tây Hành Pháp Sư, 西行法師, 1118-1190).
Khi giông tố đi qua
ở trong cơn mưa đá
anh có thể nghe ra
tiếng lá rơi lả tả
từ tán cây sồi già.
*
Bạn đồng hành của tôi
là tiếng nước nhỏ giọt
trong thiền thất đơn côi
giữa những cơn bão nổi
trên đỉnh cao ngút trời.
*
Ngôi làng trong núi sâu
nơi gió chiều thổi lạnh
qua ngọn thông trên đầu
và thêm phần cô quạnh
tiếng khóc con ve sầu.
*
Trong thung lũng đơn côi
mọc lên một cây bách
vậy mà bản thân tôi
nghĩ mình, người duy nhất
không có bạn trên đời.
*
Tôi không biết có gì
ở phía sau rặng núi
nơi ánh ngày chiếu qua
nhưng mà tôi đã gửi
trái tim về phương xa.
*
Chúng tôi tiễn đưa người
và rồi quay trở lại
qua cánh đồng lệ rơi
ướt đẫm trên tà áo
mà ngỡ rằng sương mai
*
Ngủ trong rừng một mình
căn lều người đẵn gỗ
làm từ nhánh thông xanh
chỉ tiếng cơn mưa đá
là người bạn đồng hành
*
Trên những cánh đồng xa
có lần ta nhìn ngắm
trăm nghìn muôn sắc hoa
những giờ đây phủ trắng
bởi một màu sương pha.
*
Kế bên cánh cửa sài
xuân này tôi ở lại
làm bạn với người ngoài
đi tìm hoa mận dại
trong núi sâu miệt mài.
*
Vậy thì cũng tốt thôi
tôi hoá thành vũng nước
bởi hàng hàng lệ rơi
nhưng trái tim nguyên vẹn
chứa vầng trăng rạng ngời.
*
Tiếng chuông chùa mà tôi
chiều hôm nay chờ đợi
đang vang vọng khắp nơi
lắng nghe đi, đừng vội
dẫu ngày mai lìa đời.
*
Đi nào, trái tim tôi!
hoa đào kia tìm kiếm
cho thoả thích để rồi
Yoshino hướng đến
chốn núi rừng xa xôi.
*
Dải mây trắng trên không
vỡ tan trong biển gió
tiếng kêu buổi rạng đông
của một bầy ngỗng nhỏ
giữa núi đồi mênh mông.
*
Nếu ở dưới gầm trời
không còn nơi trú lại
‘’Vô trụ xứ’’ là nơi:
mái tranh này hư hoại
như thế giới con người.
*
Tiếng chim cút bơ vơ
trên cánh đồng mùa gặt
chân rạ chớm mầm tơ
trăng lưỡi liềm huyền hoặc
dãi ánh sáng mập mờ.
*
Dẫu ai nằm lại đây
tôi không hề hay biết
Toribe cuối ngày
những nấm mồ khủng khiếp
trên mặt đất mọc đầy.
*
Ôi ghen tị làm sao!
bay vòng quanh hoa thắm
lũ bướm bên bờ rào
nhưng tôi biết đời sống
của chúng chẳng là bao.
*
Quả thực tôi không hay
từ mây trời ảo não
vầng trăng chiếu xuống đây
lấp lánh trên tay áo
tìm chốn cư ngụ này.
*
Không hẹn trước hôm nay
bên trên túp lều cỏ
chỗ trú ngụ sơ sài
dây thường xuân chín đỏ
vắt ngang mái hiên ngoài.
*
Cùng nhịp tiếng chuông này
đánh thức người tỉnh dậy
từ những giấc mộng say
mười lần tôi thầm niệm
danh hiệu Phật đầu ngày.
*
Tôi nghĩ về thời gian
đã trôi qua lặng lẽ
trong thoáng chốc biến tan
hiện tại này cũng thế
sương trên cành triêu nhan.
*
Cư ngụ trong núi xa
không một ai đến viếng
chỉ có bóng trăng tà
từ ngọn cây trụi lá
ánh sáng nhẹ nhàng qua.
*
Giữa trời muôn cánh hoa
như những bông tuyết rụng
dạ nào chẳng xót xa
khi dẫm chân lên chúng
trên lối về Shiga!
*
Sau đợt tuyết đầu đông
vẫn còn người lui tới
nhưng bây giờ giá băng
đã cắt đứt mọi lối
vào ngôi làng bên trong.
*
Không lấy một linh hồn
trên lối đi làm bạn
khi bóng chiều đã buông
chỉ tiếng trùng thánh thót
vọng lên hai bên đường.
*
Ánh sáng của mặt trăng
chiếu xuyên qua khe hở
giữa những đám mây giăng.
Nếu như ta có thể
thấy nhau dẫu một lần.
*
Đã xa lìa thế gian
vậy mà sao ý nghĩ
không thể nào biến tan
tôi kẻ chưa rời khỏi
chốn kinh đô huy hoàng.
*
Nơi này chốn xa xôi
thứ làm vơi buồn chán
bên cửa sổ phòng tôi
là nhành cây sơn muối
nhuốm sắc thu rạng ngời.
*
Có phải chính nơi này
tôi đã từng trú ngụ?
Giọt sương đọng tối nay
trên ngọn cây ngải cứu
phản chiếu bóng trăng đầy.
*
Thêm lần nữa hôm nay
tôi sẽ lên đồi cỏ
nơi có tán thông dày
mong sao người ở đó
đợi chờ dưới bóng cây.
*
Trái tim này đã trao
cùng vầng trăng đi mãi
qua những rặng núi cao
nhưng thân còn lưu lại
trong bóng tối thì sao?
*
Vầng trăng tối hôm nay
liệu rằng ta sẽ thấy
trong kiếp sống tương lai
ai tiếc thương khi phải
lìa xa thế giới này?
*
Yoshino đẹp xinh
dưới cội đào nằm ngủ
sau một chuyến hành trình
gió mùa xuân góp đủ
tấm chăn hoa trên mình.
*
Mỗi khi xuân tái hồi
những nụ hoa hiến tặng
niềm vui sướng cho tôi
đến bây giờ cũng đặng
sáu mươi năm cuộc đời.
*
Dẫu rằng ở trong tâm
đi vào nơi núi thẳm
chẳng có gì khó khăn
nhưng làm sao anh hiểu
nỗi cô độc sơn lâm.
*
Những ngọn núi bơ vơ
đứng yên trong lạnh giá
khi tôi rời kinh đô
đến bây giờ cũng đã
chìm khuất trong sương mờ.
*
Hẳn người chủ vườn cây
sẽ lấy làm hờn giận
khi cơn gió nhẹ lay
đưa làn hương hoa mận
bay đến tận chốn này.
*
”Tôi làm chuyến hành trình đến Sanuki, và ở vịnh Matsuyama, kiếm tìm địa điểm nơi Cựu Hoàng đã từng trú ngụ, nhưng không thể tìm thấy một dấu vết nào.”
Chiếc thuyền kia từng qua
trôi dạt trên sóng biển
ở Mat-su-ya-ma
trong thoáng chốc tan biến
vào hư vô nhạt nhoà.
*
Nơi này chốn xa xôi
cô đơn không người tới
bạn đồng hành của tôi
chỉ tiếng cơn gió thổi
trên mái lá mà thôi.
*
Dưới dòng Mioya
bóng trăng tà chiếu rạng
cái lạnh cắt thịt da
tiếng choi choi hốt hoảng
bay về cõi mờ xa.
*
Làn ánh sáng mặt trời
chiếu lên khung cửa sổ
đã tắt sau ngọn đồi
nhưng kìa trong bóng tối
vầng trăng lên rạng ngời.
*
Tiếng hót của chim oanh
qua màn sương buổi sáng
trong một miền núi xanh
nơi đôi người lai vãng
xóm làng buổi đầu xuân.
*
Tâm thức của tôi đây
là bầu trời trống rỗng
phủ bởi màn sương mai
vươn lên cao ý chí
vượt khỏi thế gian này.
*
Thế gian này hỡi ôi
tất cả đều hư hoại
như hoa đào rụng rơi
nơi nào tôi sẽ phải
nằm xuống khi lìa đời?
*
Trên mặt nước mờ xa
dòng sông trôi biền biệt
bọt sóng nở thành hoa
như nỗi niềm thương tiếc
của thế gian nhạt nhoà.
____________
* Pháp Hoan dịch từ bản dịch tiếng Anh của Burton Watson trong Saigyo, Poems Of A Mountain Home.
Nguyên tác thơ của Saigyō Hōshi (Tây Hành Pháp Sư, 西行法師, 1118-1190).
